Liên Âu cân nhắc trừng phạt công ty Trung Quốc giúp Nga trong cuộc chiến Ukraina

Đăng ngày: 09/05/2023

Trọng Nghĩa

Đúng vào lúc tân ngoại trưởng Trung Quốc lên đường công du châu Âu với ba chặng ngừng là Đức, Pháp và Na Uy, truyền thông Anh ngày 08/05/2023 đã tiết lộ sự kiện Liên Hiệp Châu Âu bắt đầu xem xét khả năng trừng phạt một số công ty Trung Quốc bị cáo buộc đã giúp Nga chế tạo vũ khí sử dụng trong cuộc chiến Ukraina.

Đây là một diễn biến mới có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng với Bắc Kinh, và ngay ngày 08/05, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Uông Văn Bân đã lên tiếng cảnh cáo Liên Âu là không nên “đi sai đường”.

Danh sách đen các công ty Trung Quốc

Nhật báo Anh Financial Times là tờ đầu tiên cho biết là trong tuần này Liên Hiệp Châu Âu (EU) sẽ thảo luận về một loạt trừng phạt mới nhắm vào các cá nhân và thực thể giúp Nga tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược Ukraina. Trong số các đối tượng bị trừng phạt, có nhiều doanh nghiệp Trung Quốc bị cáo buộc là đã bán qua Nga các thiết bị có thể được sử dụng trong vũ khí.

Hãng tin Anh Reuters sau đó đã trích dẫn nhiều nguồn tin ngoại giao xác nhận rằng ngày 10/05, 27 thành viên EU sẽ bắt đầu thảo luận đề nghị của bộ phận đối ngoại thuộc Ủy Ban Châu Âu liên quan đến gói trừng phạt kể trên, trong đó có việc đưa các công ty Trung Quốc vào danh sách đen bị Liên Âu phong tỏa tài sản.

Theo Financial Times, danh sách doanh nghiệp Trung Quốc bị EU đề nghị trừng phạt bao gồm hai công ty tại Hoa Lục – 3HC Semiconductors và King-Pai Technology, đều ở Thẩm Quyến – và năm công ty tại Hồng Kông: Sinno Electronics, Sigma Technology,Asia Pacific Links, Tordan Industry and Alpha Trading Investments. (Riêng hãng tin Pháp AFP còn nói đến một công ty thứ 8: Allparts Trading ở Hồng Kông).

Đề xuất trừng phạt từ Ủy Ban Châu Âu chẳng hạn đã tố cáo công ty sản xuất chip máy tính 3HC Semiconductors là đã “cố trốn tránh các biện pháp kiểm soát xuất khẩu để mua hoặc tìm cách mua các mặt hàng xuất xứ từ Mỹ để hỗ trợ cho quân đội và/hoặc các cơ sở công nghiệp quốc phòng của Nga”.

Trung Quốc giận dữ

Cho đến nay, Bruxelles vẫn tránh nhắm vào Trung Quốc, lập luận rằng không có bằng chứng nào cho thấy Bắc Kinh trực tiếp cung cấp vũ khí cho Matxcơva. Tuy nhiên, đây không phải là lần đầu tiên mà các doanh nghiệp Trung Quốc bị phương Tây trừng phạt về tội giúp Nga trên bình diện vũ khí.

Trong số 7 thực thể nằm trong danh sách đen của Liên Âu, có 4 công ty đã bị Hoa Kỳ trừng phạt: 3HC Semiconductors, King-Pai Technology ở Thẩm Quyến và Sinno Electronics, Sigma Technology ở Hồng Kông.

Theo bộ Tài Chính Mỹ, công ty King-Pai Technology chẳng hạn đã cung cấp cho Nga các linh kiện vi điện tử có thể được dùng trong việc chế tạo vũ khí như hệ thống dẫn đường cho tên lửa hành trình.

Đối với Financial Times, động thái của EU có thể sẽ khiến Trung Quốc tức giận vì cho đến nay, Bắc Kinh đang cố ngăn chặn việc Bruxelles đứng hẳn về phía Washington. Thông tin về khả năng EU trừng phạt các công ty Trung Quốc vì giúp Nga vừa được tiết lộ đã lập tức bị Bắc Kinh đả kích.

Trong một cuộc họp báo thường kỳ hôm thứ Hai, 08/05, phát ngôn bộ Ngoại Giao Trung Quốc Uông Văn Bân đã nhắc nhở EU là không nên đi theo “con đường sai lầm” và cảnh cáo rằng Bắc Kinh sẵn sàng hành động để bảo vệ quyền lợi của mình.

Theo nhân vật này thì “Trung Quốc phản đối mọi hành động sử dụng công cuộc hợp tác giữa Trung Quốc và Nga làm một cái cớ để áp đặt các biện pháp trừng phạt bất hợp pháp hoặc quyền tài phán ngoài lãnh thổ đối với Trung Quốc”.

Linh kiện Trung Quốc trong vũ khí Nga ngày càng nhiều

Dẫu sao thì không có lửa làm sao có khói? Hãng Reuters ngày 17/04 vừa qua đã trích dẫn nhiều nguồn tin từ phía Ukraina xác nhận rằng họ đã tìm thấy ngày càng nhiều các linh kiện, phụ tùng sản xuất tại Trung Quốc trong vũ khí Nga dùng trên chiến trường Ukraina.

Trả lời Reuters, ông Vladyslav Vlasiuk, một cố vấn cấp cao thuộc văn phòng của tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky khẳng định: “Trong các vũ khí Nga tịch thu được trên chiến trường, chúng tôi tiếp tục tìm thấy các thiết bị điện tử khác nhau… Xu hướng bây giờ là linh kiện do phương Tây sản xuất ít hơn trong lúc linh kiện do một nước khác làm ra nhiều hơn – không khó (để) đoán đó là quốc gia nào – tất nhiên là Trung Quốc”.

Trung Quốc đã nhiều lần phủ nhận việc gửi thiết bị quân sự qua Nga kể từ khi Matxcơva tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraina vào tháng 2 năm 2022. Cuộc tấn công đã kích hoạt các biện pháp trừng phạt của phương Tây, trong đó có việc cấm gửi công nghệ quân sự và lưỡng dụng như các loại vi mạch có thể được sử dụng cả trong các thiết bị thông thường hoặc trong vũ khí.

Thông tin tình báo do các chuyên gia Ukraina thu thập từ chiến trường và chia sẻ với Reuters cho biết sản phẩm Trung Quốc đã được tìm thấy trong hệ thống định vị của loại drone Orlan trước đây sử dụng hệ thống của Thụy Sĩ. Linh kiện Trung Quốc cũng bị phát hiện trong hệ thống điều khiển hỏa lực của xe tăng Nga, trước đây dùng các bộ phận do Pháp sản xuất.

Ukraina đã trừng phạt một công ty Trung Quốc

Về phần mình, ông Vlasiuk đã nêu đích danh hai nguồn cung cấp cho Nga: Tập đoàn sản xuất vũ khí Trung Quốc Bắc Phương Công Nghiệp (Norinco) ở Bắc Kinh, và nhà cung cấp thiết bị quân sự Tân Hưng Quảng Châu (Xinxing Guangzhou Import & Export Co). Tuy nhiên nhân vật này không nói họ đã cung cấp những gì.

Theo Reuters, Ukraina đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với công ty Comnav Technology của Trung Quốc vì đã cung cấp thiết bị định vị và radar cho Nga, những phương tiện có thể được sử dụng để hỗ trợ drone và tên lửa của Nga và Iran.

Reuters không thể kiểm chứng các thông tin tình báo nói trên, trong đó có việc làm rõ xem là liệu các linh kiện có liên quan đã được bán qua Nga để dùng cho mục đích dân sự, hay liệu đã được một bên thứ ba chuyển đến Nga.

Khi được hỏi liệu các công ty Trung Quốc có cung cấp linh kiện cho Nga để chế tạo vũ khí hay không, văn phòng phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc cho biết: “Trong suốt lịch sử của mình, Trung Quốc đã tiến hành hợp tác thương mại bình thường với tất cả các nước, kể cả Nga, trên cơ sở bình đẳng và cùng có lợi. Đối với việc xuất khẩu các mặt hàng quân sự, Trung Quốc luôn có thái độ thận trọng và có trách nhiệm. Lập trường và hành động của Trung Quốc luôn như vậy.”